پرداختن به تاریخچه دوره‌های مدیریت کسب و کار یا همان MBA و DBA شاید برای بسیاری از افراد جالب باشد. اولین نکته‌ای که باید در موردش صحبت شود، پاسخ به یک سوال بسیار مهم است، MBA چیست؟MBA مخفف master of business administration است و شامل آموزش مهارت‌های مورد نیاز جهت مدیریت کسب و کار و سازمان است.
هدف دوره MBA چیست؟
شاید دوره MBA معروف‌ترین و شناخته شده‌ترین دوره تحصیلات تکمیلی در دنیا است. این دوره برای افرادی که کارشان در کسب و کار و مدیریت است، یک برنامه حرفه‌ای محسوب می‌شود. هدف اصلی دوره MBA آماده سازی هرچه بیشتر افراد برای سمت‌ها و شغل‌های پر مسئولیت، به ویژه شغل‌های مدیریتی است. هدف اصلی از این دوره آشنایی مدیران با مفاهیم کلیدی و کاربردی کسب و کار است.
تمامی مدیران می‌بایست با تمامی مفاهیم کسب و کار آشنایی اولیه داشته باشند تا بتوانند به درستی مدیریت کنن، تصمیم بگیرند، اجرا کنند و نهایتا کنترل کنند. برای مثال شاید یک مدیر عامل نیاز نداشته باشد با تخصص حسابداری کاملا آشنا شود، اما آشنایی اولیه با صورت‌های سود و زیان ضروری به نظر می‌رسد. یا شاید یک مدیر ارشد نیازی نداشته باشد در فرآیندها تبلیغاتی متخصص باشد، اما برای مدیریت این بخش نیاز دارد آشنایی اولیه با این مفاهیم را داشته باشد.
بیشتر بخوانید: MBA چیست؟ (راهنمای جامع رشته و دوره‌های MBA)
آیا دوره MBA همان مدیریت بازرگانی است؟
بسیاری بر این تصور هستند که MBA همان مدیریت بازرگانی است و برای یادگیری گرایش‌های دیگر مدیریت، از نوع صنعتی یا سازمان‌های غیرانتفاعی و عمومی‌باید سراغ رشته‌های دیگر رفت. اما این تصور کاملا اشتباه است در حقیقت MBA توانایی مدیریت مدیران در هر مجموعه‌ای را بالا میبرد به گونه‌ای که فارغ التحصیلان MBA در تمام سازمان‌ها از جمله سازمان‌های بازرگانی، بازاریابی، آموزشی، اقتصادی، عمومی‌و غیره اثربخشی لازم را ایجاد می‌کنند.
آیا دوره MBA فقط برای مدیران عالی است؟
نکته بعدی در مورد MBA اصلاح این تفکر غلط است که هر کس که دوره MBA میخواند، حتماً یک مدیر در سطح عالی مدیریت خواهد بود، در حالی که یک فارغ‌التحصیل دوره MBA توانایی‌های مدیریتی‌ای کسب می‌کند که این توانایی می‌تواند در تمام سطوح غیر مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد. در واقع هر فرد در هر موقعیتی این امکان را دارد که از مهارت‌های خود برای بالا بردن بهره‌وری کاری استفاده نماید. به طور خلاصه می‌توان گفت که آموزش مدیریت برای تمامی‌افراد می‌تواند مفید باشد.
انتظارات از متقاضیان دوره‌های مدیریت کسب و کار
نباید این انتظار را داشته باشید که افرادی که دوره MBA را می‌گذرانند حتماً رشته کارشناسی عالی، دستاوردهای تحقیقی، تجربه کاری پیش از MBA، موفقیت‌های فوق‌العاده و مقاله‌ها و مصاحبه‌های ویژه‌ای داشته باشند، همینطور نباید انتظار داشته باشید افرادی باشند که اهداف شغلی‌شان را کارفرمایان برایشان تعیین کنند. در واقع ویژگی اصلی افراد موفق در MBA این است که دارای انگیزه، دانش شخصی، اهداف شغلی واقع گرایانه بوده و تمایل زیاد به یادگیری و رشد دارند.
اگر شما یکی از آنها هستید MBA برای شما بسیار مناسب و کارساز خواهد بود.
دوره MBA اولین بار کجا و چگونه برگزار شد؟
MBA برای اولین بار در آمریکا و تقریباً در اواخر قرن هجدهم به منصه ظهور رسید. اما در ابتدا در دوره‌هایی چون حسابداری و کتابداری که در آن زمان رایج و متداول بودند شروع شد. طی این دوران، کشور آمریکا شاهد پیشرفت‌های صنعتی سریع بود که از اواخر قرن نوزدهم شروع شده بود. دستگاه‌های اتوماتیک جایگزین کاردستی شد که منجر به تغییرات اساسی در وضعیت تولید کارخانه‌ها شد. از آنجایی که کارخانه‌ها کاملا اتوماتیک شده بودند، این اتفاق بر کارگرها نیز تاثیر زیادی داشت.
شروع احساس نیاز به نیروی انسانی متخصص
این تغییرات در فرآیند تولید باعث شد که صنایع به کارگران تحصیلکرده نیاز پیدا کنند که تحصیلات پیشرفته دانشگاهی دارند با اینکه ماشین‌ها و دستگاه‌ها به خوبی محصولات را تولید می‌کردند؛ به سرپرستان و پرسنل مدیریتی جهت نظارت بر دستگاه‌ها و ایجاد هماهنگی بین کاردستی و اتوماسیون نیاز بود.
هرچه کشور صنعتی‌تر می‌شد، احتیاج به روش‌های جدیدتر و سطح بالاتری برای مدیریت کسب و کار افزایش می‌یافت تقریباً همین زمان بود که برای اولین بار دوره MBA به وجود آمد.
این احساس نیاز به نیروهای متخصص در کشورهای جهان سوم از جمله ایران، در سالیان اخیر بیش از پیش به چشم می‌خورد. به همین دلیل است که استقبال از دوره‌های مدیریت کسب و کار از جمله دوره MBA، دوره DBA، دوره توسعه فردی، دوره فروش، دوره بازاریابی، دوره مدیریت استارتاپ و... بیشتر شده است. بنظر می‌رسد این روند به صورت صعودی ادامه داشته باشد، تا جایی که دوره‌های مدیریت کسب و کار شرط لازم و اولیه برای ورود به دنیای کسب و کار شود. فکرش را کنید، اگر تمامی افرادی که در کشورمان در حوزه‌های کسب و کار در حال فعالیت هستند، یا دست کم در حال مدیریت هستند، این دوره‌ها را بگذرانند.
کیفیت اولین دوره‌های MBA چگونه بود؟
دوره MBA مانند یک دوره فوق لیسانس استاندارد در آمریکا شکل گرفت و بسیاری از دانشجویان می‌توانستند بلافاصله بعد از دوره کارشناسی در دوره MBA ثبت نام کنند، به این شکل MBA بسیار مورد قبول واقع شد. نیم قرن بعد برنامه MBA مورد انتقاد و هجوم قرار گرفت، زیرا دقت و توجه دانشگاهی به این برنامه ناچیز و ارتباط این دوره با مسائل کسب و کار بسیار ضعیف بود. دو گزارش در سال ۱۹۵۹ منتشر شد مبنی بر اینکه مرکز آموزشی مدیریتی آمریکا همچون یک کالج کسب و کار درجه ۲ با دانشجویان و اساتید درجه دو که اطلاعات زیادی در زمینه رشته خود ندارند، فعالیت می‌کند و نه تحقیقات مناسبی ارائه می‌دهند و نه ارتباطی به تجارت و کسب و کار دارد. در این زمان MBA برای اولین بار در آمریکا به طور گسترده معرفی شد.
اینگونه بود که دوره‌های MBA در آمریکا بی‌ارتباط به کسب و کار و مدارس کسب و کار انگلیسی درجه ۲ معرفی شدند. در پاسخ به این تنزل مدارس، سطح استانداردهای پذیرش و تدریس را افزایش دادند تا برنامه MBA مناسب به ارائه دهند. سال اول به واحدهای اصلی که درک کلی از مدیریت به دانشجویان ارائه می‌داد اختصاص پیدا کرد و سال دوم جهت تمرین‌های بیشتر و متخصص شدن افراد بود.
بیشتر بخوانید: MBA چیست؟ راهنمای جامع رشته و دوره‌های MBA
