طراحی و تدوین طرح کسب و کار یا طرح تجاری

طرح کسب و کار یا طرح تجاری یا برنامه کسب و کار یا بیزینس پلن، همگی به یک معناست. بیزنس پلن در واقع یک سند راهبردی است که معمولاً هر کسب و کار در ابتدای مسیر خود به آن نیاز دارد. البته طرح کسب و کار فقط متعلق به ابتدای مسیر نیست، از زمانی که ایده شروع می‌‌شود تا زمانی که تبدیل به یک استارتاپ می‌‌شویم و حتی زمانی که تبدیل به کسب و کار بالغ شده‌ایم، نیاز به طرح کسب و کار داریم. در ادامه به بخش‌های مختلف یک طرح کسب و کار ‌می‌‌پردازیم و تلاش ‌می‌‌کنیم به ساده‌ترین شکل ممکن توضیح دهیم که چگونه می‌توان یک طرح کسب و کار مناسب برای برآورده کردن نیازهای مختلف از جمله جذب سرمایه گذار، تحقق اهداف و داشتن یک نقشه راه دقیق داشت. یادمان باشد برای مدیریت کسب و کار نیاز به طرح‌ها و برنامه‌های دقیقی داریم که یکی از انها طرح کسب و کار است. بیشتر بخوانید: MBA چیست؟ (راهنمای جامع دوره‌های MBA) طرح کسب و کار، بخش اول: بیانیه چشم انداز، بیانیه ماموریت و اهداف کسب و کار این بخش اشتراک زیادی با برنامه استراتژیک کسب و کار دارد. بیانیه‌های چشم انداز و ماموریت می‌بایست طوری طراحی شود که افراد با خواندن آنها دید کلی خوبی نسب به کسب و کار ما برایشان ایجاد شود. بیانیه‌های چشم انداز و ماموریت کسب و کار، خلاصه‌ای از جایی است که کسب و کار قصد دارد به آن برسد. توصیف آنچه کسب و کار تولید ‌می‌‌کند، برای چه کسی محصولات تولید ‌می‌‌شود و ویژگی‌های منحصر به فرد کسب و کار. این بیانیه‌ها نشان دهنده ارزش‌های تیم مدیریتی و نوع فرهنگ سازمانی است که در تلاش برای ایجاد آن هستید. بیانیه ماموریت کسب و کار بیانیه ماموریت بیانگر فلسفه وجودی، دلیل تاسیس و بقای سازمان. در واقع پاسخ به این سوال “که هستیم و چه می‌خواهیم بکنیم؟” بیانیه ماموریت سازمان بیانگر اهداف بنیادین آن است و نیازی از جامعه که سازمان قصد برآورده کردن آن را دارد، مشخص می نماید. بیانیه ماموریت، مبنای تمایز یک سازمان از دیگر سازمان‌ها و زیربنای شکل گیری اهداف و استراتژی‌های سازمانی است. بیشتر بخوانید: مدیریت استراتژیک به زبان ساده چه معنایی دارد؟ بیانیه چشم انداز کسب و کار بیانیه چشم انداز باید شامل اهداف بلند مدت کسب و کار باشد. در واقع پاسخ به سوال “چه می خواهیم بشویم؟ بیانیه چشم انداز، بیانگر ایده آل‌های کسب و کار در یک افق زمانی بلند مدت است و تصویر سازمان را زمانی که به اهداف عالی خود دست یافته است مشخص می‌نماید. اهداف و مقاصد کسب و کار ‌این بخش از طرح کسب و کار را می‌توانیم با پاسخ به سوالات زیر تدوین کنیم. می‌‌خواهید کسب و کار شما به کجا برسد؟ اهداف کمی و کیفی کسب و کار شما در بازه‌های زمانی شش ماهه، یک ساله و پنج ساله کدام است؟ عملکرد مالی، تعهدات منابع (زمان و پول) و ریسک، باید مشخص باشد. زمان رسیدن به نقاط عطف کدام‌هاست؟ عوامل کلیدی موفقیت کدام است؟ برای موفقیت شما چه چیزی لازم است یا باید انجام دهید؟ بیشتر بخوانید: چگونه به روند مدیریت سازمان خود نظم دهیم؟ طرح کسب و کار بخش دوم: خلاصه شرکت یا خلاصه مدیریتی مطالب در این بخش مقدمه‌ای بر شرکت است و میبایست طوری تدوین شود که خواننده بعد از این بخش بتواند دید کلی نسب به کسب و کار شما و چگونه ایجاد و نحواه فعالیت آن بدست آورد. تشریح سابقه شرکت و تیم کار شما چیست؟ بنیانگذاران این شرکت چه کسانی هستند؟ نقاط قوت یا عطف مهم در توسعه کسب و کار چه چیزهایی هستند؟ منابع، امکانات و تجهیزات مورد نیاز با چه چیزی محصولات یا خدمات خود را تولید می‌کنید؟ زمین، تجهیزات، منابع انسانی و مالی شما کدامند؟ چه کسی آنها را فراهم ‌می‌‌کند؟ ارائه‌دهندگان منابع چگونه پاداش می‌گیرند؟ طرح کسب و کار بخش سوم: اهداف بازاریابی در این بخش خلاصه‌ای از فرآیند بازاریابی توضیح داده می‌شود.‌ حجم فروش سالانه واقعی بر مبنای دلار و ریال و تعداد چقدر است؟ توضیح دهید که چگونه با دیگران کار ‌می‌‌کنید تا بتوانید درآمد کسب کنید. این ممکن است شامل یک اتحاد استراتژیک با تامین کنندگان یا مشتریان باشد که شما بر آنها نفوذ دارید. آیا از قرارداد پیش فروش، یا گزینه‌های آینده‌نگر استفاده ‌می‌‌کنید؟ اگر چنین است، چگونه؟ هزینه تولید و ارائه محصولات و خدمات شما چقدر است؟ چگونه از قرارداد استفاده ‌می‌‌شود؟ برای آشنایی با دوره MBA بازاریابی موسسه بهار، اینجا کلیک کنید. طرح کسب و کار بخش چهارم: مدیریت کسب و کار در این بخش از طرح کسب و کار به چگونگی مدیریت کسب و کار، ساختار سازمانی، ساختار قدرت، نحوه سازماندهی و … می‌پردازیم. می‌توانی از سوالات زیر کمک بگیریم. چه کسانی در حال حاضر در تیم مدیریت هستند؟ چگونه مسئولیت‌های مدیریت در میان تیم مدیریت تقسیم ‌می‌‌شود؟ تقسیم قدرت و تفویض اختیار چگونه است؟ چه کسی رئیس / مدیرعامل است؟ مدیران ارشد چه کسانی هستند؟ چه کسی حقوق کارمندان را تعیین ‌می‌‌کند و بررسی‌های عملکرد را انجام ‌می‌‌دهد؟ پس زمینه‌های آموزشی اعضای تیم مدیریت چیست؟ شهرت تیم مدیریت در جامعه چیست؟ تیم مدیریتی کدام مهارت‌ها و توانایی‌های ویژه را دارد؟ تیم مدیریت چه مهارت‌های اضافی نیاز دارد؟ افراد کلیدی که کسب و کار شما را پیش می‌برند چه کسانی هستند؟ برای مشاوره و حمایت از چه کسی یا تیمی کمک می‌گیرید؟ آیا مدیریت و کارکنان راه‌هایی برای توسعه شخصی دارند؟ بیشتر بخوانید: 10 شیوه موثر توسعه کسب و کار طرح کسب و کار بخش پنجم: ساختار مالکیت در این بخش از طرح کسب و کار به چگونگی تملیک دارایی‌ها می‌پردازیم، سهامدارن، مسائل حقوقی، مجوزها و … چه کسانی سهامدار اصلی در کسب و کار شما هستند؟ توصیف شکل حقوقی شرکت شما، مانند مشارکت، مالکیت یا شرکت چگونه است؟ آیا مجوزهای ویژه ای برای فعالیت دارید؟ اگر بله، لطفا آنها را توصیف کنید؟ طرح کسب و کار بخش ششم: تجزیه و تحلیل داخلی در این بخش از طرح کسب و کار به تحلیل محیط داخلی یا نزدیک کسب و کار می‌پردازیم. می‌توانی از ابزار زنجیره ارزش نیز استفاده کنیم. پاسخ به سوالات زیر می‌تواند تسهیل‌گر تدوین این بخش از طرح کسب و کار باشد. نقاط قوت و ضعف شرکت شما چیست؟ نقاط قوت نسبی هر قسمت سازمان یا واحد درونی شرکت چیست؟ شایستگی‌های اصلی (چیزهایی که بهتر از دیگران انجام ‌می‌‌دهید) شرکت شما چیست؟ زمینه‌های پیشنهادی برای در نظر گرفتن: دانش و کار جایگاه مالی بهره وری خانواده سبک زندگی محل منابع چه بنگاه یا واحد کسب و کار باید خارج شود؟ چه سازمانی یا واحد تجاری متعهد نشان ‌می‌‌دهد؟ طرح کسب و کار بخش هفتم: محصولات و خدمات در این بخش از طرح کسب کار باید محصولات و خدماتی را که قصد فروش آن را دارید، شرح دهید. محصول یا خدمات شما چگونه منحصر به فرد است؟ آیا شما یک کالا یا یک محصول متمایز را تولید ‌می‌‌کنید؟ محصول و یا خدمات خود را در مقایسه با سایر محصولات از نظر کیفیت؟ قیمت؟ توضیح دهید. چه تجربه‌ای در زمینه این محصول/خدمات دارید؟ بیشتر بخوانید: 16 روش افزایش فروش عملی در بازار طرح کسب و کار بخش هشتم: ارزیابی بازار یکی از مهمترین بخش‌های طرح کسب و کار، ارزیابی بازار است. این بخش به نوعی تحلیل محیط خارجی نیز هست. از محیط کلان که با استفاده از ابزار پستله می‌توان تحلیل کرد تا محیط صنعت و ابزار پنج نیروی رقابتی. پاسخ به سوالات زیر به تدوین این بخش کمگ شایانی می‌کند. بازار و اندازه آن چگونه مشخص ‌می‌‌شود؟ آیا بخش‌های مشخص در بازار وجود دارد؟ آنها را شرح دهید. بازار به چه نیازهای مهم مشتریان در حال حاضر جواب نمی‌‌دهد؟ پتانسیل رشد هر بخش از بازار چقدر است؟ شرکتتان با چه مشکل و تهدیداتی روبروست؟ یک تحلیل با استفاده از مدل پنج نیرو در صنعت شما چیست؟ رقابت شما (با توجه به پنج نیرو) در چیست؟ چه روندهایی مربوط به کسب و کارتان ‌می‌‌بینید؟ محرک‌های تغییرات کدام‌ها هستند؟ شما با چه مسائل سیاسی و حقوقی روبرو هستید، مانند منطقه بندی، قوانین زیست محیطی، بازرسی‌ها و غیره؟ تجزیه و تحلیل صنعت گزینه‌های استراتژیک پیاده سازی استراتژیک بیشتر بخوانید: تحقیقات بازار چیست و چه هدفی دارد؟ طرح کسب و کار بخش نهم: تجزیه و تحلیل مشتری همانطور که می‌دانید، مشتریان بخش مهمی از یک کسب و کار هستند. و برای مدیریت کسب و کار باید آنها را به خوبی بشناسیم. در این بخش از طرح کسب و کار به تحلیل مشتریان می‌پردازیم. مشتریان شما چه کسانی خواهند بود؟ شما به هر مشتری‌تان چه چیزی ‌می‌‌فروشید؟ محصول/خدمت شما چگونه یک مشکل کلیدی مشتری را حل ‌می‌‌کند؟ چقدر دشوار است مشتری را حفظ کنید؟ هزینه پشتیبانی از یک مشتری چقدر است؟ طرح کسب و کار بخش دهم: فرآیندهای تولیدی و گردش کار چگونه محصول خود را تولید ‌می‌‌کنید؟ چه ارزشي را با محصول خود ايجاد و جذب می‌کنيد؟ مزیت رقابتی شما چیست؟ از چه فناوری استفاده ‌می‌‌کنید؟ از چه فرآیندهای برای تولید محصولات استفاده ‌می‌‌کنید؟ از چه گزینه‌های رشدی برای توسعه واحد کسب و کار استفاده ‌می‌‌کنید؟ توسعه سازمانی تکثیر ادغام شبکه طرح کسب و کار بخش یازدهم: نیازهای منابع برای سازماندهی کسب و کار به طور موثر شما باید مطمئن شوید که منابع در دسترس هستند. این نیازها را در این بخش از طرح کسب و کار ارزیابی کنید. این بخش برای مدیریت استارتاپ نیز بسیار مهم است. الف) منابع انسانی چه مهارت‌هایی لازم است؟ منابع انسانی چگونه بدست خواهد آمد؟ ب) منابع مالی چه سطح از منابع مالی مورد نیاز است؟ ج) منابع فیزیکی چه نوع، کمیت و کیفیت منابع فیزیکی مورد نیاز است؟ د) منابع / استراتژی تدارکات بر اساس چه چیزی تصمی‌م گیری برای خرید محصولات یا خدمات ‌می‌‌کنید؟ قیمت؟ کیفیت؟ راحتی؟ خدمات اضافی؟ ترکیبی از این‌ها؟ کجا شما تامین‌کنندگان را پیدا خواهید کرد؟ فروشنده محلی، اینترنت، مستقیم از تولید کننده و غیره. طرح کسب و کار بخش دوازدهم: استراتژی بازاریابی در بخش‌های قبلی به اهداف بازاریابی پرداختیم. در اینجا چگونگی رسیدن به آن اهداف را باید شرح دهیم. این بخش از طرح کسب و کار برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است. همچنین برای مدیریت استارتاپ اهمیت بالایی دارد. طرح فروش شما چیست؟ چه تبلیغات و ترویجی برای افزایش فروش / آگاهی استفاده ‌می‌‌شود؟ کجا محصولات / خدمات را ‌می‌‌فروشید؟ آیا از بازار آزاد یا قراردادها استفاده ‌می‌‌کنید؟ آیا شما یک خروجی بازار ترجیحی دارید؟ آیا شما یک تامین‌کننده واجد شرایط برای یک مجموعه یا خریدار خاص هستید؟ تعیین قیمت محصول چگونه است؟ طرح کسب و کار بخش سیزدهم: استانداردهای عملکرد در این بخش از طرح کسب و کار به استاندارهای عملکرد می‌پردازیم. اگر شما یک کسب و کار تولیدی دارید این بخش اهمیت بیشتری دارد. کدام استانداردهای عملکرد برای نظارت بر این شرکت یا واحد تجاری مورد استفاده قرار ‌می‌‌گیرد؟ استانداردهای عملکرد قابل قبول کدامند؟ به چه میزان تولید یا خروجی ‌می‌‌توانید دست یابید؟ به چه سطح از راندمان دست ‌می‌‌یابید؟ چه روش‌هایی برای نظارت بر عملکرد استفاده ‌می‌‌شود؟ چه کسی مسئول نظارت بر عملکرد است؟ چه بنچ مارک‌های صنعتی برای ارزیابی عملکرد استفاده ‌می‌‌شود؟ طرح کسب و کار بخش چهاردهم: طرح مالی و ساختار هزینه و جریان درآمدی و اما یکی از مهمترین بخش‌های طرح کسب و کار یا طرح تجاری این بخش است. مخصوصا زمانی که برای مدیریت استارتاپ می‌خواهیم بدنبال مراکز نوآوری از جمله شتاب دهنده‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و غیره برویم. پیش بینی‌های مالی چگونه است؟ چگونه کسب و کار را تامین مالی ‌می‌‌کنید؟ شرایط بدهی و سهام مطلوب شما چیست؟ چه کسی صندوق بدهی سرمایه را تامین خواهد کرد؟ نقش اساسی لیزینگ در استراتژی مالی شما چیست؟ آیا از سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه خود استفاده ‌می‌‌کنید؟ چگونه ریسک‌های مالی را که کسب و کار شما با آن مواجه است مدیریت کنید؟ چه روش‌های عملیاتی، از قبیل ایجاد بودجه نقدینگی یا محدودیت هزینه، خواهید داشت تا پول کافی برای بازپرداخت بدهی تضمی‌ن کنید؟ مفروضات مهم که پیش بینی‌های شما را پایه گذاری ‌می‌‌کنند چیست؟ این مفروضات ممکن است با عوامل داخلی یا خارجی مرتبط باشد. بر کدام جنبه‌های مالی کسب و کار شما (حقوق صاحبان سهام، رشد دارایی، ROA، ROE، و غیره) نظارت خواهید داشت؟ چه روش‌هایی برای نظارت بر عملکرد کلی کسب و کار مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟ کسب و کار خود را برای چه میزان عملکرد آماده خواهید کرد؟ باید اهداف سال آینده و پنج سال آینده باشد. باید از استانداردهای عملکرد مالی مورد استفاده برای نظارت بر کلی کسب و کار باشند. چه میزان تولید و سطح خروجی ‌می‌‌توانید به دست آورید؟ شما به چه میزان راندمان دست ‌می‌‌یابید؟ طرح کسب و کار بخش پانزدهم: مدیریت مسئولیت اجتماعی در این بخش از طرح کسب و کار به فرآیندهایی می‌پردازیم که در راستای مسئولیت اجتماعی‌مان است. می‌توانی از سوالات زیر کمک بگیریم: شما چه شیوه‌های محیط زیستی را دنبال ‌می‌‌کنید؟ چه روش‌هایی برای استفاده از مواد شیمیایی استفاده ‌می‌‌کنید؟ شما کدام سیاست‌های کنترل سر و صدا / گرد و غبار / زمان / بو را دارید؟ نقش مدیریت و کارکنان در سازمان‌های اجتماعی چیست؟ مشارکت شما در سازمان‌های کلان در سطح استانی / ملی چیست؟ چه آموزش‌هایی و شیوه‌های کارآیی شما برای اطمینان از برخورد مناسب کارکنان جدید با مواد خطرزا و استفاده ایمن از تجهیزات پیشنهاد ‌می‌‌شود؟ طرح کسب و کار بخش آخر: طرح احتمالی و اما در بخش پایانی می‌بایست به سوالات زیر پاسخ دهیم اگر نتوانید از طریق برنامه اولیه خود پیروی کنید چه کاری انجام ‌می‌‌دهید؟ چگونه خود را برای شرایط اورژانسی در کسب و کار آماده کردید؟ اگر برای یکی از اعضای کلیدی تیم مدیریت اتفاقی بیافتد کسب و کار چگونه عمل ‌می‌‌کند؟ بیشتر بخوانید: مراحل سرمایه‌گذاری در استارتاپ